۴ نکته مهم در مورد مهاجرت نخبگان
تاریخ انتشار: ۲۲ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۷۸۷۰۴
فرارو- مهاجرت نخبگان یا "فرار مغزها" از جمله معضلات و چالش‌هایی است که کشور ما سال‌هاست به آن دچار است. در سال‌های گذشته بار‌ها و بار‌ها آمار‌ها و گزارش‌های مختلفی از مهاجرت نخبگان به خارج از ایران و تداوم کار و زندگیشان ورای مرز‌ها منتشر شده است. مساله‌ای که در عین حال که ایران را از ظرفیت‌های غنی علمیِ نیروی انسانی محروم می‌کند، موجبِ هدر رفتن سرمایه‌های مادی بسیار زیادی نیز می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش فرارو، در این راستا، به تازگی انتشار آمار‌هایی جدید از مهاجرت نخبگان ایرانی، تامل در باب این موضوع را به یک سوژه داغ تبدیل کرده است. بر اساس گزارشی که به تازگی "اندیشکده هاتف" منتشر کرده، ۸۰ درصد از رتبه‌های برتر کنکور در فاصله سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۵، از ایران مهاجرت کرده‌اند. بر اساس پژوهش مذکور، همه ۱۰ رتبه برتر سال‌های ۸۷ و ۸۸ رشته ریاضی فیزیک از ایران رفته‌اند. از میان رتبه‌های برتر رشته ریاضی فیزیک در فاصله میان سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹ نیز ۱۱۴ نفر دیگر در ایران حضور ندارند.
نکته قابل تامل اینکه عمده داده‌های گزارش اخیر اندیشکده هاتف مرتبط با سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۵ بوده است و باید دید که روند مهاجرت در سال‌های گذشته تا چه حد تغییر کرده است. با این حال، اندیشکده مذکور تاکید می‌کند که محققان و فارغ التحصیلان دانشگاهی بین ۶۳ تا ۷۱ درصد از تمایل زیاد و یا بسیار زیاد خود برای مهاجرت از ایران خبر داده اند.
آمار‌هایی از این دست حقیقتا تامل برانگیز هستند با این حال، خیلی زود یک سوال ساده را به ذهن متبادر می‌کنند: علل و محرک‌های اصلی مهاجرت نخبگان یا فرار مغزها از کشور چیست؟ پدیده‌ای که آثار و تبعات بسیار منفی و مخربی نیز به همراه دارد. به نظر می‌رسد جهت پاسخ به این پرسش توجه به ۴ مولفه ضروری و مهم به نظر می‌رسد.
۱. فرار مغزها، مساله نیست!بدون تردید مساله مهاجرت نخبگان از کشور، مساله مهمی است که اصلی‌ترین آسیب‌های آن نیز معطوف به نظام حکمرانی است. دلیل این موضوع نیز روشن است، زیرا کشور از بخش قابل توجهی از نیروی انسانی غنی و تحصیلکرده خود محروم می‌شود و این مساله برای ایران هزینه زا است.
با این حال، تداوم چندین دهه‌ای چالش فرار مغزها و مهاجرت گسترده نخبگان، تنها یک پیام را می‌رساند و آن این است که هنوز این چالش بزرگ، به یک مساله جدی در ذهن تصمیم سازان و مسوولان در دولت‌های مختلف تبدیل نشده است. از این منظر، هیچ عجیب نیست که می‌بینیم این معضل چندین دهه پیش چشم ماست و مدام در مورد آن بحث و تحلیل می‌شود و البته که هر چه به جلوتر آمده ایم، وضعیت وخیم تری نیز به خود گرفته است.
فراموش نکنیم تا یک چالش، به مساله‌ای جدی در چرخه‌های تصمیم‌گیر تبدیل نشود، امیدی به مخاطب قرار گرفتن جدی آن نیز وجود ندارد.
۲. معمای شایسته سالاریشاید یکی از نکاتی که بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران در رابطه با پدیده فرار مغزها مطرح می‌کنند این است که نخبگان، چندان باور به برقراری شایسته سالاری در کشور ندارند. در واقع، نوعی باور فکری در میان این طیف شکل گرفته که تحصیلات بیشتر و سابقه علمی غنی تر، لزوما به معنای تسهیل روند رشد و پیشرفت برای آنها نیست و در این مسیر، متغیر‌های دیگری نیز وجود دارند که موانع عدیده‌ای را پیش پای نخبگان برای تحقق رشد و پیشرفتشان ایجاد می‌کنند.
از چشم اندازی کلی، طیف نخبگان (نه به صورت مطلق) فکر می‌کنند که تلاشِ علمی آنها لزوما به معنای رسیدن آنها به مقصد مطلوبشان نیست و همین موضوع آنها را در کانال مهاجرت و خروج از ایران قرار می‌دهد. کانالی که به باور آنها این طیف را در سیستمی قرار می‌دهد که در قالب آن تلاش بیشتر به معنای کسب رشد و پیشرفت بیشتر است و متغیر‌های میانی و غیرضروری دیگر در این معادله ضرورتا ایفای نقش نمی‌کنند.
درست به همین دلیل است که مثلا مشاهده می‌کنیم جامعه مهاجر ایرانی در آمریکا، در زمره تحصیلکرده‌ترین و البته گسترده‌ترین جوامع مهاجرتی این کشور هستند.
۳. متغیر کیفیت زندگیبدون تردید یکی از اصلی‌ترین اهدافی که افراد از پیشرفت‌های خود در زندگی به ویژه در حوزه علمی مد نظر دارند، تجربه کیفیت زندگی مطلوب است. یکی از چالش‌های زندگی نخبگان ایرانی این است که به تناسب توانمندی‌های علمی خود، در زندگی عینی نمی‌توانند سطحی مطلوب از کیفیت زندگی را تجربه کنند. البته که سخت‌تر شدن وضعیت اقتصادی کشور در سال‌های اخیر و وارد آوردن فشارهای گسترده به طیف‌های مختلف مردم نیز در تقویت این باور بیش از پیش ایفای نقش کرده است.
در این شرایط، نخبه ما با یک معادله ساده رو به رو است و آن مهاجرت از ایران و تجربه کیفیتی بهتر از زندگی‌کردن است. به بیان صریح تر، نخبه ما این باور را دارد که در خارج از ایران متناسب با موقعیت علمی خود می‌تواند به نحوی زندگی کند که تجربه آن در ایران، چندان ممکن نیست.
۴. امکانات و زیرساختهای رشد علمیجدا از توجه طیف نخبگان به فراهم کردن سطحی مطلوب از کیفیت زندگی از طریق مهاجرت، این نکته نیز باید مد نظر قرار گیرد که این طیف، مهاجرت از ایران را به طور خاص از منظر بهره گیری از ظرفیت‌ها و امکانات علمی کشور‌های پیشرفته نیز ارزیابی می‌کنند. امکاناتی که ضرورتا در ایران برای آنها فراهم نیست.
در عین حال، باید توجه داشت که حضور در محیط علمی و به طور کلی فعالیت در کشور‌های توسعه یافته، امکانات و ظرفیت‌های تعامل بین المللی قابل ملاحظه‌ای را نیز در اختیار جامعه نخبگان قرار می‌دهد. مساله‌ای که تحقق آن در کشور ما در شرایط کنونی، مخصوصا با توجه به تقابلاتی که با جهان غرب وجود دارد، چندان میسر نیست و بدون تردید یکی از محرک‌های اصلی سوق دادن طیف نخبگان به خروج از ایران و مهاجرت است. چالشی که هزینه‌های بسیار سنگینی را به ایران و منافع ملی وارد می‌سازد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: فرار مغزها مهاجرت نخبگان طبقه علمی ایران جامعه نخبگان ایران نخبه ایرانی قیمت طلا و ارز قیمت موبایل مهاجرت نخبگان کیفیت زندگی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۷۸۷۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۵ نکته مهم درباره برخورد دستگاه قضایی به دانه درشت ها
حسن نوروزی؛ نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس: مبارزه با مفسدان اقتصادی دانه درشت یکی از رویکردهایی است که طی سال‌های اخیر به‌صورت قاطع در دستورکار دستگاه قضایی کشور قرار گرفته‌است؛ راهبردی که تاکنون با دستاوردهای قابل‌توجهی نیز همراه بوده و نشان داده قوه قضاییه با عزمی جزم در راستای قطع دستان مفسدان اقتصادی از ساختارهای اقتصادی کشور گام برمی‌دارد. بررسی کارنامه دستگاه قضایی در این حوزه نمایانگر گام‌های مهم و مؤثری است که علاوه بر تأثیرهای اساسی آن در سالم‌سازی فضای اقتصادی کشور، افکار عمومی را بیش‌ازپیش به فسادستیزی در ساختارهای مختلف کشور امیدوار می‌کند. در رویکردهای دستگاه قضایی با هدف مبارزه مؤثر با مفسدان اقتصادی دانه‌درشت، برخی نکات بیشتر به چشم می‌آید که بررسی آنها دربردارنده نکات مهمی است که در ادامه به آنها اشاره می‌شود.
۱- یکی از مهم‌ترین نکاتی که در این زمینه باید به‌صورت ویژه مورد توجه قرار گیرد، مبارزه پیگیرانه با مفسدان کلان اقتصادی، آن‌هم با شجاعت و درایت است. همین چندی قبل بود که انتشار خبر دستگیری فرزندان معاون‌اول سابق قوه قضاییه به اتهام برخی مفاسد اقتصادی، نشان داد قوه قضاییه با شجاعت به‌دنبال خشکاندن ریشه‌های فساد، در هرجایی که باشد، است. استمرار چنین رویکردی می‌تواند آثار و تبعات بسیاری در راستای سالم‌سازی فعالیت‌های اقتصادی کشور داشته باشد.
۲- اثبات سیستماتیک‌نبودن مفاسد اقتصادی در کشور، یکی از مهم‌ترین نتایج برخورد قاطع قوه قضاییه با مفسدان دانه‌درشت اقتصادی به‌حساب می‌آید. اگرچه طی سال‌های اخیر برخی جریان‌ها و رسانه‌های معاند تلاش کرده‌اند اینگونه القا کنند که مفاسد اقتصادی در ایران سیستماتیک است، بررسی کارنامه اقدامات دستگاه قضایی در این حوزه خلاف این فضاسازی‌ها را به اثبات رسانده‌است. رسیدگی قاطع به پرونده فرزندان معاون‌اول سابق قوه قضاییه یکی از نمودهای اثبات این موضوع است. این در حالی است که طی سال‌های گذشته پرونده‌های مهم دیگری نیز از سوی قوه قضاییه به نتیجه رسیده‌است که ثابت می‌کند فساد اقتصادی نه‌تنها در ساختارهای مختلف کشور سیستماتیک نیست، بلکه محاکم قضایی با جدیت به این موارد وارد می‌شوند و تا رسیدن به نتیجه نهایی پیگیری می‌کنند. پرونده‌های متعدد رسیدگی به مفاسد دانه‌درشت‌ها طی دهه‌های اخیر اثباتی است بر این ادعا که مفاسد اقتصادی برخلاف برخی فضاسازی‌ها سیستماتیک نیست.
۳- نکته مهم دیگری که از بررسی کارنامه بیش‌از ۴ دهه مبارزه با مفاسد اقتصادی دانه‌درشت‌ها به‌دست می‌آید، این است که طی این سال‌ها دستگاه قضایی کشور اقدام‌های مؤثری در این زمینه انجام داده و به‌صورت مستمر با دانه‌درشت‌ها برخورد قاطع داشته‌است. در چنین شرایطی اگر گاهی کاستی‌هایی در این زمینه وجود داشته، بیش از هر چیز به‌دلیل پیچیدگی عملکرد مفسدان و متخلفان بوده‌است. با وجود این کارنامه اقدام‌های دستگاه قضایی در این عرصه قابل دفاع است.
۴- بازگرداندن اموال عمومی به بیت‌المال نکته مهم دیگری است که در نتایج پیگیری پرونده‌های مفسدان اقتصادی دانه‌درشت بیش‌ازپیش به‌چشم می‌آید. ایستادگی قوه قضاییه در این زمینه و انجام پیگیری‌های لازم تا رسیدن به نتیجه مطلوب از نکاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از آخرین نمونه‌ها در این زمینه، تسویه بدهی‌های بابک زنجانی است که با بازگرداندن اموال خارج‌ازکشور او به ایران محقق شد.
۵- عدم‌وجود «خط قرمز» از دیگر رویکردهای محسوس در روند مبارزه با مفسدان اقتصادی دانه‌درشت از سوی دستگاه قضایی بوده‌است؛ رویکردی که در پرونده‌های مختلف سال‌های اخیر نمود داشته و ثابت کرده است مقام‌های قضایی کشور بدون هیچ‌گونه اغماضی به پرونده‌های اتهامی رسیدگی می‌کنند و فشارهای بیرونی نمی‌تواند در این زمینه خللی وارد آورد. روندها و رویکردهای موجود در این زمینه نشان می‌دهد «عدالت» اصل اساسی مورد توجه دستگاه قضایی است؛ اصلی که نشات‌گرفته از قانون اساسی جمهوری‌اسلامی است.
کد خبر 848497 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها شهرام جزایری خبر ویژه قوه قضائیه مفاسد اقتصادی مالی بابک زنجانی
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور